Be
Mediated.
And move on
Luisteren, een vak apart.Dat luisteren ondermaats is in mediation, heeft me ertoe aangezet om naast coach ook mediator te worden. Als soort van verlengstuk. Als uitbreiding, verbreding, afwisseling in het ontrafelen van behoeftes overwoekerd door meningsverschillen.De vrijstellingen die ik had verkregen uit mijn coach-opleidingen in combinatie met het tripje naar het Mediation Institute of Boston maakten het mediator worden ‘een gezond moetje’. En eerlijk: bij mij geen tripje of er steekt wel ergens een verhaal de kop op.60% van onze dagelijkse communicatie bestaat uit luisteren, voor een coach ligt dat nog veel hoger en dat is voor een mediator niet veel anders. De andere gemeenschappelijke deler: het hoogst haalbare resultaat voor het individu boven halen.Aan geen enkele door mij genoten opleiding die luisterles in het curriculum had opgenomen. Dat goldt ook voor vrienden die studeerden voor journalist, psycholoog of aan de lerarenopleiding. In alle jaren dat ik als roostermaker in het onderwijs actief was: nee, ook daar ben ik luisteren in geen enkel rooster tegengekomen.Dan nog iets dat een geheel ander licht op de zaak werpt: Horen is iets anders dan luisteren.
Horen doe je met je oren, met je zintuigen, je verstand.
Bij luisteren komt meer om de hoek kijken, doe je met je systeem, met je gevoel, met begrip.
Luisteren gaat niet over het horen van de woorden van de ander, maar over het begrijpen van de betekenis achter die woorden. Waar die woorden ontstaan in de ander. Het draait niet om het horen van de ander, maar of de ander zich gehoord voelt, waardoor die zich gezien en begrepen voelt.
Nader verklaard:
Iemand begint een gesprek. En terwijl je denkt dat je luistert, ben je al aan het denken. ‘Daar ben ik het (niet) mee eens’. ‘Dit vind ik nergens opslaan’. ‘Allemachtig, wat vind ik die gast een apart figuur’. ‘Hmm, wacht eens even, hoe zal ik hierop reageren’.
In de meeste gevallen heb je dat al gedaan; je bent de ander al in de rede gevallen.
Voel je’m?
Daar ben ik het niet mee eens en oneens. Hoe zal ik hierop reageren. Ik vind die gast overdreven. Dit vind ik nergens op slaan.
Als je hoort, gaat het om jou.
Echt luisteren gaat over de ander. Dan verplaats jij je in die ander. Bekijk jij de wereld vanuit zijn perspectief, zijn gevoelens, zijn denkwereld.
Echt luisteren draait om wat die ander niet zegt. Wat achter iemands woorden verborgen zit. Welke gevoelens, welke verlangens, welke emoties.
Zie het als die ijsschots. Wat boven het water uitsteekt, dat is letterlijk wat je hoort, wat letterlijk is gezegd. Daaronder, het deel dat veel groter is en verborgen onder het wateroppervlak ligt, daar ligt wat de ander voelt (emoties) en bedoelt (de subtekst, datgene wat niet is uitgesproken maar wat je uit iemands woorden kunt opmaken).
Luisteren doe je met je oren, via je verstand naar je gevoel. Het is voelwaardig horen.
Moeilijk, I know. Om tal van redenen. De belangrijkste: je hoofd zit vol met afleidende gedachten waardoor je niet echt oprecht luisteren kunt (‘wat eten we vanavond’, ‘ik moet mijn vriendin nog feliciteren met haar verjaardag’, ‘de afwasmachine is nog niet uitgeruimd’). Door je hoofd dwarrelen vooroordelen en aannames die goed luisteren verhinderen, en je direct in het defensief, in een Louis van Gaal-modus of ‘laat maar’-houding doen schieten.
Als coach (ja klopt, aan het hoofdstuk mediation kom ik zo dadelijk toe) ben ik me bewust van mijn eigen luistervalkuilen. Als ik ze al niet voor een heel groot gedeelte heb gedempt. Dat komt omdat ik mezelf door-en-door ken. Hoe beter ik mezelf ken, des te beter ik naar de ander kan luisteren en decoderen hoe rond te komen in bemiddelingskwesties.
Luisteren heb ik moeten leren. Door af te leren wat ik verkeerd deed. Voordat ik begin met mediation gaat er eerst een Dyson door mijn hoofd. Afdwalende gedachten, aannames, tips, adviezen en oordelen, weg ermee. Blanco in een gesprek stappen. Ik omarm zo onpartijdigheid.
Dan nu pas het onderdeel mediator: ik luister niet om te reageren, maar om te begrijpen. Om te snappen waar de uitkomst van de een en de ander ligt.
En vervolgens: nieuwsgierigheid in plaats van bevooroordeeld. Ik laat iedereen uitpraten, stel tussendoor vragen en vraag door, om te checken of de ander dat of dit echt bedoelt, en om hen nog beter te begrijpen. Als je echt naar iemand luistert, geef je hem/haar oprechte aandacht. En dat is het grootste geschenk dat je iemand kunt geven. Omdat hij zich gehoord voelt. Omdat hij echt het idee krijgt dat je in hem of zijn uitkomst geïnteresseerd bent. Dat is nu juist waar het spaak loopt waardoor een mediator tussen beiden komt en de gulden middenweg weet vrij te maken.
Door echt te luisteren, creëer ik vertrouwen en maak daarmee een connectie. Die connectie opent de deuren van vertrouwen en respect waarvan beide partijen nooit gedacht hadden dat ze zich zouden openen. Stap ik vervolgens uit die connectie dan kunnen partijen zich nog steeds recht in de ogen blijven aankijken.
Mediation bij zakelijke oneffenheden: bedrijfsovernames, fusies, opvolging en reorganisaties, interpretaties van contracten of andere afspraken tussen partijen. Ik werk snel naar de win-win situatie. Snel in de zin van: geen wachten op heen en weer gemailde pagina lange informatie-dossiers. Straight to-the-point zodat eenieder zich ondertussen kan blijven richten op datgeen ertoe doet. Waarvan akte.